Perakende Yasası, yurt içindeki alışverişlerde Avrupa’daki gibi meslekleri, sektörleri koruyan bir yapı olarak getirilmek isteniyor. AVM’lerin sıklıkla açılmadığı, şehir içlerinde yer almadığı, belirli günlerde kapalı kaldığı, aynı iş kolundan dükkanların yan yana sıralanmadığı, esnafı ve tüketiciyi koruyan bu sistemle ilgili beklentiler de çok fazla.
“TOPLUMUN HUZUR İÇİNDE ALIŞVERİŞ YAPMASI İÇİN GEREKLİ”
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, Perakende Yasasının toplumun refah ve huzur içerisinde alışverişin yapılması için gerekli olduğunu belirterek, “Artık Amerika’yı keşfetmeye gerek yok. Dünya ne yapıyorsa onu yapacağız. Haksız rekabeti önüne geçilecek.
PERAKENDE YASASI İLE EKSTRA İNDİRİMLER, BİNDİRİMLER VE FİYATTAKİ ANARŞİ DURACAK
Ekstra indirimler, bindirimler ve fiyatlardaki dengesizlik duracak. Tekelci zihniyet yerine çoğulcu bir zihniyet gelişecek. Dolayısıyla enflasyon ateşi düşecek.” dedi.
“YASA İLE ÜRÜNÜN KALİTESİ, ÜRÜNÜN ÇIKTIĞINI MENŞEDEN NİHAİ TÜKETİCİYE KADAR OTOKONTROL OLACAK”
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi Taslağı’nın işletmeler için olmazsa olmaz olmasının yanı sıra tüketicisi noktasında düzenlemenin gelmesinin nihai noktası olacağını ifade eden Palandöken, “Dolayısıyla kafanıza göre fiyatları indirip yükseltemeyeceksiniz. Rekabet ortamı oluşacak. Dolayısıyla ürünün kalitesi, ürünün çıktığını menşeden nihai tüketiciye kadar otokontrol olacak. Hem sağlıklı hem sıhhatli hem de ucuz fiyata rekabet edilir bir piyasada ürünleri veya hizmet sektörünün verdiği hizmeti değerlendirilecek.” diye konuştu.
“EĞER PARANIZ VARSA İSTEDİĞİNİZ OTOMOBİLİ ALIRSINIZ AMA EHLİYETİNİZ YOKSA TRAFİĞE ÇIKAMAZSINIZ”
Perakende yasasının çıkmasında, enflasyona etken olan tekelci anlayışa vurgu yapan Palandöken, şunları söyledi:
“Sadece o semtte pazar varsa fiyatları düşürüp onu mağdur ettikten sonra ertesi gün fiyatların 5 katına çıkarılmasına engel olacak. Benim param var, ben her işi yaparım deyip bu işi erbabına yaptıracak. Eğer paranız varsa istediğiniz otomobili alırsınız ama ehliyetiniz yoksa trafiğe çıkamazsınız. Bu perakende yasası olmazsa olmaz. Dolayısıyla birçok iş yerinin gelişememesinin, birçok iş yerlerinin büyüyememesinin, genç müteşebbislerin ticaret yapamamasının önündeki en büyük engel. Çünkü piyasa otokontrolünü sağlayamıyor.”
“YASA OLMAYINCA HER ŞEYİ BİR YARARIM DÜŞÜNCESİ HAKİM OLUYOR”
Perakende yasası olmadığı için perakendecilerin “Her şeyi ben yaparım.” diye düşündüklerini ifade eden Palandöken, “Aslında duvar ustası duvar yapar, sıvacı üstünü sıvar. Dolayısıyla ticaretteki kuralların belirlenmesinde, etkin olmasında ahilik kültürünün geleneği yer alır. Yoksa hiç ticaretten anlamayan ancak parası olup, stok veya stokun yanı sıra üretim mekanizmalarını ele geçirilip tekelci bir pazar oluşturmaya gayret edilir. Halbuki Türkiye’de 2 milyon 500 bin yakın esnaf var. Bir o kadar KOBİ’ler ve ticaret erbabı var” değerlendirmesini yaptı.
“MAĞAZA SAYILARI SINIRLANMALI”
Palandöken, “Mağaza sayılarına sınırlanma getirilmeli ve çoğulcu bir esnaf teşkilatının oluşturulmasının sağlanması lazım. Yoksa her şey bir kişinin olur. Ama öbür taraf mağdur olur,” dedi.
“VATANDAŞIN OTO KONTROLÜ YAPACAĞI SİSTEMİN GETİRDİĞİ SAĞLAM TEMELLER, İŞTE BU HAKSIZ REKABETİ ORTADAN KALDIRACAK”
84 milyon insanın arzu ve beklentisinin fiyat istikrarı olduğunu söyleyen Palandöken, “Nasıl olacak, nasıl müdahale edeceksiniz? Her yere bir kolluk kuvveti konulması mümkün değil. Yani ya jandarma ya polis ya zabıta ya da vergi memuruyla oto kontrol olmaz. Vatandaşın oto kontrolü yapacağı sistemin getirdiği sağlam temeller işte, bu haksız rekabeti ortadan kaldıracak. Dolayısıyla sizin yapmak istediğiniz işin nebisi ne ise ona müsait alanlar olacak. Öyle şehrin en görkemli yerine kurulup trafiği engelleyeceksiniz, orada çalışan insanları mağdur edeceksiniz, sistemin bozukluğunu sağlayacaksınız. Ama bu ticaretin kurallarına uymuyor.” diye konuştu.
“BİZİM ÖNERİLERİMİZİN HEPSİ; MAKUL, DÜNYADA UYGULANIR VE VATANDAŞIN RAHAT EDECEĞİ BİR SATIŞ SİSTEMİ”
Söz konusu yasa tasarısında ticaretin kurallarının belirlenmesi, mesafe kurallarının koyulması, açılıp kapanma saatlerinin belirli olması, şehrin nerelerine konuşlanacağı gibi konularda fikir sunduklarını dile getiren Palandöken, “Bu projeler, bu programlar Türkiye’den Avrupa’ya gidiyor. Dolayısıyla ticaretteki yapılan haksız rekabet oradan kaynaklanıyor. Bizim önerilerimizin hepsi; makul, dünyada uygulanır ve vatandaşın rahat edeceği bir satış sistemi.” diye konuştu.
“SİSTEM İLE BÜYÜMEYİ SAĞLAYACAKSIN YOKSA MÜTEŞEBBİS OLMAZ, HİÇ KİMSE BÜYÜYEMEZ VE TIKANIR”
Perakendecilerin söz konusu yasaya ilişkin şikayetleri üzerine konuşan Palandöken, şöyle devam etti:
“Şimdi serbest piyasanın kuralları işlediği zaman bunlar bu şekilde büyümelerinin mümkün olmadığını perakendeciler de biliyor. Şimdi belki de Perakende Yasası ile mücadele ederken elektronik ortamdaki satışlara ne diyecekler. Dolayısıyla bunların tamamı bir ortak toplantı masasında konuşulacak. Yani ‘Ben elektrik ütüsünü de satarım, televizyonu da satarım, otomobil yağını ve lastiğini de satarım’ diye bir şey yok. Ticaretin kuralı var. Ekmeği ekmekçiye vereceksin, bir ekmek fazla vereceksin. Dolayısıyla sistem kurulacak, sistem yenilenecek. Sistem ile büyümeyi sağlayacaksın yoksa müteşebbis olmaz. Hiç kimse büyüyemez. Tıkanır.”
“AVM’LER ŞEHİR MERKEZİNE VE MAHALLE ARALARINA AÇILMAMALI”
TESK’in öneri metninde, AVM’lerin, büyük mağazaların ve zincir mağazaların plansız ve kontrolsüz bir şekilde şehir merkezleri ve mahalle aralarında açılmasına yerine kaynak sıkıntı çekilen, daha verimli ve katma değere katkı sağlayacak alanlara yönlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
ZİNCİR MAĞAZALARIN NÜFUSU 10 BİN VE ÜZERİNDEKİ YERLEŞİM YERLERİNDE AÇILABİLMESİ ÖNERİLDİ
Ticaret Bakanlığına değişiklik için sunulan öneri metninde, zincir mağazaların açılışında, asgari 300 metrekare net satış alanına sahip olması, asgari 100 metrekare ürün yükleme-boşaltma alanına sahip olması, asgari 20 araçlık otopark bulundurması, nüfusu 10 bin ve üzerindeki yerleşim yerlerinde açılabilmesi, mesken binalarda açılmaması şartının getirilmesi ifadeleri yer aldı.
ZİNCİR MAĞAZALARIN SABAH 10.00’DA AÇILIP AKŞAM 20.00’DA KAPATILMASININ GEREKİYOR
Ayrıca TESK tarafından, AVM’lerin, büyük mağazaların ve zincir mağazaların çalışma saatlerine ilişkin sunulan öneride, söz konusu işletmelerin sabah 10.00 ile 20.00 arasında çalışmalarının sağlanması gerekliliğine dikkat çekildi.
TÜTÜNDEN MOBİLYAYA, ELEKTRONİK EŞYADAN HAZIR GİYİME KADAR TÜM SATIŞLAR İÇİN YASAKLAMA ÖNERİLDİ
Teklifi Taslağı’na ilişkin verilen görüşte, elektronik ticaret yoluyla yapılan satışlar ile satış alanı bin beş yüz metrekareden büyük zincir mağazaların satışları hariç olmak üzere, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir mağazalarda tütün mamulü ve alkollü içki, mobilya, cep telefonu, elektronik eşya ve beyaz eşya, kırtasiye ürünleri, züccaciye, hırdavat, oyuncak, tekstil, konfeksiyon ve hazır giyim (kıyafet, ayakkabı, terlik vb.), hediyelik eşya, oto yedek parça ve aksesuar, kesme çiçek, işlenmemiş et ürünleri, deniz ürünleri, unlu mamul ve pastane ürünleri satışları için yasaklama getirilmesi önerildi.
ZİNCİR MAĞAZALARIN PAZAR GÜNLERİ KAPALI OLMASI ÖNERİLDİ
Söz konusu taslakta TESK tarafından verilen görüşte, Alışveriş merkezi, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren büyük mağaza ve zincir mağazaların sabah 10.00’da açılması ve 20.00’da kapanması önerildi. Ayrıca AVM, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren büyük mağaza ve zincir mağazaların, resmi ve dini bayram ile pazar günler kapalı olması görüşü verildi.
NÜFUSU 10 BİN İLE 20 BİN OLAN BELEDİYE SINIRLARI İÇİN EN FAZLA 2 ZİNCİR MARKET
TESK tarafından, Alışveriş Merkezleri ve Zincir Marketlerin Açılış ve Faaliyete Geçiş Kriterlerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik Taslağı’na ilişkin verilen görüşte, taslakta yer alan nüfusu 2 bin ile 5 bin olan belediye sınırları içinde en fazla 2 zincir market olabilir ifadesi yerine nüfusu 10 bin ile 20 bin olan belediye sınırları için en fazla iki zincir market olabilir önerisi verildi. Ayrıca verilen görüşte, taslakta yer alan 5 bin kişi sonraki her 5 bin kişi başına en fazla bir zincir market açılışına izin verilir ifadesine karşı 20 bin kişiden sonraki her 10 bin kişi başına en fazla bir zincir market açılışına izin verilmesi görüşü aktarıldı.
MİKRO ÖLÇEKLİ İŞLETMELERLE ZİNCİR MARKETLER ARASINDA EN AZ 500 METRE
TESK tarafından, söz konusu taslağa verilen görüşler arasında zincir marketlerin; bakkal, büfe ve market gibi mikro ölçekli işletmelerle arasında kapıdan kapıya en az iki yüz metre mesafe bulunmalı ifadesine karşı en az 500 yüz metre mesafe bulunması önerisi yer aldı.
ZİNCİR MARKETLER SOKAKLARDA AÇILAMAZ GÖRÜŞÜ VERİLDİ
Söz konusu taslakta TESK tarafından, sokaklarda açılacak zincir marketlerin toplam brüt iş yeri alanı iki yüz metrekareden fazla olmamalı ifadesine karşı gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren zincir marketler sokaklarda açılamaz görüşü verildi. Ayrıca TESK tarafından, aynı sokakta aynı gerçek veya tüzel kişiye ait birden fazla zincir market bulunmamalı, aynı bulvar ya da caddede aynı gerçek veya tüzel kişiye ait iki zincir market arasında en az iki bin metre mesafe bulunmalı maddesine iki zincir market arasında kapıdan kapıya iki bin metre mesafe bulunması önerisi verildi.
