Türkiye İMSAD, yapı sektörü ve ekonomi çevreleri tarafından dikkatle izlenen aylık sektör raporunu açıkladı. ‘Türkiye İMSAD Ekim 2021 Sektör Raporu’na göre, temmuz ayında yaşanan uzun resmi tatiller ile gerileyen inşaat malzemesi sanayi üretimi, ağustos ayında çalışma gün sayısının normalleşmesi ile geçen yılın ağustos ayına göre yüzde 15,6 artarak yine yüksek bir aylık büyüme gösterdi. İç ve dış pazarlarda yükselen talebin etkisiyle 2021 yılının ilk 8 ayında ise inşaat malzemesi sanayi üretiminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 26 artış gerçekleşti.
İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Ekim 2021 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı: İnşaat malzemesi sanayi üretimi ağustos ayında geçen yılın ağustos ayına göre yüzde 15,6 arttı. Temmuz ayında yaşanan uzun resmi tatiller ile gerileyen üretim, ağustos ayında çalışma gün sayısının normalleşmesi ile yine yüksek bir aylık büyüme gösterdi. İnşaat malzemelerine yönelik iç ve dış talep ağustos ayında da devam etti. Talep tarafında olumlu eğilim sürdü. 2021 yılının ilk 8 ayında ise geçen yılın aynı dönemine göre üretim artışı yüzde 26 olarak gerçekleşti. İç talebin canlı kalması ve dış pazarlardaki önemli talep artışı bu büyümede etkili olmaya devam etti. 2021 yılının ilk 8 ayında 22 alt sektörün tamamında üretim 2020 yılı aynı dönemine göre arttı.
2021 yılı ilk 8 ayında yine tüm alt sektörlerin üretimi aynı zamanda çift haneli ve yüksek oranlarda oldu. En yüksek üretim artışı yüzde 59,1 ile seramik sağlık gereçlerinde gerçekleşti. Tuğla ve kiremit üretimi yüzde 45,8, kilit ve donanım eşyası üretimi yüzde 41,8, yalıtımlı kablolar üretimi yüzde 40, demir çelik radyatör üretimi yüzde 39,1 arttı. Isıtma ve soğutma donanımları üretimi yüzde 36,9, seramik kaplama malzemeleri üretimi yüzde 35,7 ve plastik inşaat malzemeleri üretimi yüzde 33,7 büyüdü. Yılın ilk 8 ayında diğer alt sektörlere göre daha yavaş üretim artışı gösteren ürünler metalden kapı ve pencereler, metal yapı ve yapı parçaları ile çimento oldu.
İnşaat sektörü güven endeksi ekimde 1,5 puan geriledi
İkinci çeyrek dönemde durağanlaşan inşaat sektörü güven endeksi üçüncü çeyreği gerileme ile kapattı. Yüksek sezonun sonuna gelinirken mevcut işler ve alınan yeni iş siparişleri de azalmaya başladı. Buna bağlı olarak güven endeksi ekim ayında bir önceki aya göre 1,5 puan gerileme gösterdi.
Mevcut inşaat işleri seviyesi ekim ayında 3 puan azaldı
İnşaat sektöründe mevcut işler seviyesi temmuz ayı başından itibaren tam açılmaya geçilmesiyle birlikte önemli bir sıçrama göstermişti. Temmuz-Eylül döneminde mevcut işler önemli ölçüde artmıştı. Ekim ayında ise mevcut işler seviyesi yeniden gerileme gösterdi. Mevcut işler seviyesi bir önceki aya göre 3 puan düştü. İnşaat maliyetlerindeki artış yeni iş başlangıçlarını sınırlamaya başladı. Mevsimsellik de bazı bölgelerde etkisini gösterdi. Buna bağlı olarak inşaat sektöründe mevcut işler geleneksel gerileme sürecine girdi.
Yeni alınan inşaat işleri seviyesi ekimde 1,6 puan geriledi
Alınan yeni iş siparişleri eylül ayındaki durağanlaşmanın ardından ekim ayında bir önceki aya göre 1,6 puan gerileme gösterdi. Mevsimsellik de bazı bölgelerde etkisini göstermeye başladı. Normalleşme ve tam açılmanın yeni alınan iş siparişleri üzerindeki olumlu etkisinin de giderek ortadan kalktığı görüldü.
İnşaat sektöründe yeniden yapılandırılan kredi büyüklüğü 12,43 milyar TL’ye ulaştı
Türkiye ekonomisinde Ağustos 2018’de yaşanan finansal dalgalanmanın ardından firmaların kredi riskleri yükselmişti. İnşaat sektörü de bu sektörler içinde yer almıştı. Artan kredi risklerinin yarattığı finansal baskının azaltılması amacıyla 19 Temmuz 2019 tarihinde 5411 Sayılı Bankacılık Kanununa geçici 32. madde eklemiş ve bu maddeyle BDDK tarafından hazırlanan çerçeve anlaşması kapsamında yer alan firmaların finansal kuruluşlara olan borçlarının yeniden yapılandırılması olanağı sağlanmıştı. 2 yıl için uygulanan bu maddenin süresi Temmuz 2021’de 2 yıl daha uzatıldı. Bu madde kapsamında 25 milyon TL üzerinde kredi borcu olan firmalar için büyük ölçekli uygulama, 25 milyon TL altında kredi borcu olan firmalar için ise küçük ölçekli uygulama yapılıyor.
Bu uygulamanın yanı sıra 2020 yılında yaşanan pandemi nedeniyle sektörlere ilave ve uygun koşullar ile kredi olanakları sağlanmış, ayrıca geri ödenmeyen kredi borçları ile ilgili olarak kanuni takip yasağı getirilmişti. 30 Eylül 2021 tarihi itibarıyla kanuni takip yasağı kaldırıldı. Bu çerçevede geri ödenmeyen krediler ile ilgili yasal süreçler uygulanacak ya da bu krediler de yeniden yapılandırılacak.
İnşaat firmaları sektörde 2018 ve 2019 yıllarında yaşanan daralma nedeniyle finansal açıdan baskı ile karşı karşıya kaldı. 2020 yılında sağlanan kredi olanakları inşaat sektörü için önemli bir destek oldu. Finansal kredibilitenin büyük önem taşıdığı inşaat sektörünün 2021 yılı ağustos ayı sonu itibarıyla bankalardan kullandığı kredi büyüklüğü 312,6 milyar TL, geri dönmeyen kredilerin büyüklüğü ise 29,3 milyar TL seviyesinde oldu.
İnşaat sektörü bu çerçevede finansal borçlarının yeniden yapılandırılması olanağından yararlanmaya devam ediyor. 2021 yılı eylül ayı itibarıyla inşaat sektöründe toplam 41 firmanın 12,43 milyar TL büyüklüğündeki kredisi yeniden yapılandırıldı. Büyük ölçekli uygulama kapsamındaki firma sayısı 34 ve kredi hacmi 12,36 milyar TL oldu. Yeniden yapılandırmaların daha çok büyük ölçekli inşaat firmalarında yapıldığı görüldü.
