5,8’lik deprem tüm ülkenin hafızasını tazelemeye yetti. Aylardır yerli ve yabancı uzmanlar depremlerle ilgili tahminler yürütürken, son 2 hafta içinde sıra dışı hareketlilik olduğunu her fırsatta dile getiriyorlardı.
20 yıldır büyük deprem görmeyen İstanbul 26 Eylül 2019 tarihinde derinden sarsıldı. 5,8’lik sarsıntı tüm gündemi kökten değiştirdi. Herhangi bir can kaybı yaşanmasa da insanlar park ve bahçelerde sabahladılar. Birkaç gündür ‘toplanma merkezi neresi’ tartışmaları sürerken yaşanan bu deprem bir kez daha korku ve paniğe neden oldu.
“Acaba binam riskli mi?”
Emlak Haber Ajansı olarak bu makalemizde sizlere binanızın riskli mi? Deprem sigortası var mı? Nasıl öğrenebilirsiniz bunları anlatmaya çalışacağız.
Deprem Sigortası yaptırdınız mı?
Deprem sigortanızı yaptırdınız mı? DASK nasıl yapılır, kaç lira ödemeniz gerekiyor?
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca riskli yapıların tespiti için yetki verilen kuruluşlar aracılığıyla oturduğu binanın veya herhangi bir yapının riskli olup olmadığını öğrenebiliyor.”6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespiti için Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşların listesine Bakanlığa bağlı Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetleri Genel Müdürlüğünün web sayfası üzerinden ulaşılabiliyor. Sayfada, lisanslı kuruluşların adres ve telefon bilgileri de yer bulunuyor.
Kentsel Dönüşüm Eylem Planı’na göre Türkiye’de riskli 6,7 milyon binanın 20 yıl içinde dönüştürülmesi hedefleniyor. Her yıl 100 bini İstanbul’da olmak üzere 300 bin konut dönüştürülecek. Böylece 5 yılda İstanbul’da 500 bin, toplamda 1,5 milyon konut dönüştürülecek.
YAPTIRMAK ZORUNLU DEĞİL
Oturduğunuz ev güvenli mi yoksa riskli bir binada mı oturuyorsunuz? Öğrenmenin yolları var. Riskli bina tespiti için kanunda bir zorlayıcı madde bulunmuyor. Ancak binanızın yaşı yüksek ve yapım yılı 1999’dan önceyse kontrol ettirmekte fayda var. 1999 Marmara Depremi’nden sonra inşa edilen yapılar için bir yönetmelik yayınlanmış ve yapılara bazı kriterler getirilmişti. Oturduğu binanın riskli olduğunu düşünenlerin kendi güvenliği açısından risk tespiti yaptırması önemli.
3 ÖNEMLİ YÖNTEM VAR
Riskli bina tespiti yaptırmak için 3 seçenek bulunuyor. Bu yöntemler, hızlı, orta ve kapsamlı testler olarak sınıflandırılıyor. Deprem dayanıklılık testleri de bir seçenek olabilir. Bağımsız firmalar aracılığıyla demir ve karot örnekleri alınarak, inceleme yaptırabilirsiniz. Hızlı tetkik teknikleri de kısa sürede sonuç veren bir uygulama. En yaygını ise bina risk tespiti yöntemi. Bu yöntem tercih edilirse ve bina riskli çıkarsa yıkılması zorunlu. Bu aşamada kentsel dönüşüm süreci devreye giriyor.
BİR KİŞİNİN MÜRACAATI YETİYOR
Bina Risk Tespiti yaptırmak için herhangi bir çoğunluk aranmıyor. Kat maliklerinden birinin veya kanuni temsilcisinin müracaatı ile tespit yapılabiliyor. Riskli binaların tespiti için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan lisans almış kurum ve kuruluşlara tapu ve kimlik fotokopisi ile başvurmak yeterli oluyor. Lisanslı kurum ve kuruluşları Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri’nden öğrenebilirsiniz.
RİSK RAPORU HAZIRLANIYOR
Tespit başvurusundan sonra lisanslı kurum ve kuruluşlar, belli bir ücret karşılığında bina risk raporu hazırlıyor. Bu rapor, 7 gün içinde belediyeye gönderiliyor. İnceleme sonucunda riskli olduğu belirlenen binalar, 10 iş günü içinde Altyapı Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğü’ne ve Tapu Müdürlüğü’ne yazılı olarak bildiriliyor. Binaya ‘riskli yapı’ şerhi işleniyor ve ev sahiplerine tebligat gönderiliyor.
2 AY İÇİNDE YIKIM BAŞLIYOR
Ev sahiplerinin karara 15 gün içerisinde itiraz edebilme hakkı var. Yapılan itirazlar bakanlık ve üniversitelerin belirlediği teknik heyet tarafından inceleniyor. Eğer, riskli olduğu kabul edilirse bina 60 gün içinde yıkılıyor. Teknik heyetin binanın riskli olmadığına karar verirse, şerh kaldırılıyor.
GÜÇLENDİRME YAPILABİLİR
Kat maliklerinin, yıkım yerine güçlendirme talep etme hakkı da var. Bu durumda, tebliğ edilen 60 günlük süre içinde ev sahiplerince, güçlendirmenin teknik olarak mümkün olduğu tespit ettirilmeli. 4/5 çoğunluk ile güçlendirme kararı alınması, güçlendirme projesinin hazırlatılması ve imar mevzuatı çerçevesinde ruhsat alınması gerekiyor.
NASIL ANLAŞILIR?
– 2000 yılından önce yapılmış bir binanın riskli olma ihtimali yüksek.
– Hazır beton kullanılmamışsa,
– Beton dayanımı C10 ve daha azsa,
– Bodrum katında rutubet; kolon, kiriş demirlerde paslanma varsa,
– Kolon ve kirişlerde çatlaklar varsa,
-Taşıyıcı kolon ve kirişler kesilmişse binanız riskli olabilir.
DEPREM SİGORTANIZ VAR MI?
İstanbul’da dün yaşanan deprem, Zorunlu Deprem Sigortası’nı yeniden hatırlattı. Konutları deprem ve deprem sonucu meydana gelen maddi zararlara karşı koruyan bu sigorta, Türkiye’de henüz istenilen seviyeye ulaşmadı. Depremin meydana geldiği İstanbul’da 3,6 milyon konutun, 2.3 milyonu (yüzde 63’ü) sigortalı. Yani her 10 konuttan 4’ü henüz sigortalanmamış.
EN ÇOK MARMARA’DA
Türkiye geneline baktığımızda ise 17,6 milyon konutun yalnızca 9,2 milyonu sigortalı. Sigortalılık oranı yarı yarıya diyebiliriz. 1999’da acı bir tecrübe yaşayan Marmara bölgesi, en çok sigortalılık oranına sahip bölge. Marmara’da her 10 konuttan 6’sı sigortalı. En az sigortalı konutun bulunduğu bölge ise yüzde 38,80 ile Güneydoğu Anadolu.
NEDEN YAPTIRILIR?
DASK, Zorunlu Deprem Sigortası ile depremin ve deprem sonucu meydana gelen yangın, infilak, tsunami ve yer kaymasının doğrudan neden olacağı maddi zararları, poliçenizde belirtilmiş limitler dahilinde nakit olarak karşılar. Binanız tamamen ya da kısmi olarak zarar görmüş olsa da teminat altındadır.
NE KADAR ÖDENİR?
DASK, her yıl inşaat maliyetlerindeki artışa göre belirlediği azami bir tutarda teminat sağlıyor. DASK tarafından verilen azami teminat tutarı 7 Eylül’den itibaren bütün yapı tiplerinde 215 bin lira olarak belirlendi. Azami teminat tutarı tespit edilirken, yıkılan meskenin yeniden inşa edilmesinin maliyeti (arsa değeri hariç) dikkate alınır.
KAÇ LİRAYA YAPTIRILIR?
DASK poliçesinin priminin hesaplanması için 5 risk bölgesi ve 3 farklı yapı tarzına göre belirlenmiş 15 tarife fiyatı bulunuyor. İstanbul’da 100 metrekarelik bir konut için karkas yapılarda risk bölgelerine göre, 100 ile 239 lira, yığma yapılarda 199 ile 294 lira, diğer yapılarda 77 ile 210 lira arasında değişiyor. Diğer illerde ise 5 risk bölgesine göre 40 lira ile 234 lira arasında değişen ücretler ödeniyor.
