Hürriyet Gazetesi köşe yazarı Oya Armutçu, kiralık konut sektörünü ve Sinpaş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Çelik’in konuya ilişkin açıklamalarını kaleme aldığı ‘Kiralık evde açık arttırma dönemi’ başlıklı yazısında İstanbul’da ve diğer büyük şehirlerde yaşanan kiralık ev sorununa ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
İstanbul’da ve diğer büyük şehirlerde kiralık konut sorunun geldiği noktanın ve kira fiyatlarının inanılmaz olduğuna dikkat çeken Oya Armutçu, Suadiye, Erenköy gibi kiralık konut sıkıntısının yaşandığı yerlerde, emlakçıların artık bütün talipleri çağırarak evin açık artırma usulü il en yüksek fiyat sunana kirayalandığını belirtti.
Armutçu, konut sahiplerinin güncellenmeyen kiralardan, enflasyondan düşük olan TÜFE oranındaki kira yükselişinden şikayetçi olduğunu söylerken, kiracıların ise kiralık konut bulamamaktan, fahiş kira fiyatlarından ve aidat ücretlerinden şikayetçi olduğunu söyledi.
Oya Armutçu, “SİNPAŞ Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Çelik’ti. Çelik, kiralamada enflasyon artışı kadar veya bir miktar üzerinde artış öngören eski sisteme dönülmesi gerektiği, aksi halde kiralanacak konut sıkıntısının daha da derinleşeceğini ve kiraların füze gibi fırlayacağı uyarısı yaptı. Çelik, Türkiye’de yeni ve kiralık konutlarla ilgili çarpıcı tespitlerde bulundu. Ev sahiplerini de kiracıları da ilgilendiren bu konunun çözümü için Çelik’in değerlendirmeleri şöyle:” ifadelerini kullanarak Çelik’in konuyla ilgili açıklamalarını aktardı.
İşte Oya Armutçu’nun yazısının devamı…
KİRALIK KONUT KRİZİ PATLAYABİLİR
“Kiralık ev kalmadı. Konut ve ticari gayrimenkul yatırımcıları artık konuta, ticari gayrimenkule para yatırmıyor. Kimse yeni konut almadığı gibi evlerini satıp bankaya, dövize, altına yatırıyor. 2021 yılı ocak ayında bizim projelerimizden Ataşehir’de 2+1 evin kirası 3500 liraydı; bu yıl 9000 liraya yükseldi. Böyle giderse seneye 19 bin TL olur. Diğer projelerimizde ve şehirlerde de aşağı yukarı durum aynı. Birtakım düzenlemeler yapılmaz ise seneye bu parayı vermeyi gözden çıkarsa bile kimse kiralayacağı istediği gibi ev bulamaz. Kiralık konut krizi patlayabilir.
KİMSE ALMIYOR, SATIYOR
Yatırımcılar da artık enflasyonun epeyce altında kalan kira getirisi nedeniyle ikinci bir konuta, ticari gayrimenkule yatırım yapmıyor. Kira getirisi elde etmek için ellerinde konut olanlar da ikinci bir evi bulunanlar da kira gelirinin erimesi nedeniyle son 3-4 yıldır evlerini sattı. Konut yatırımından çıkanlar, döviz, altın, mevduata, hatta yastık altı altın-dövize kaydı. Ülkemiz aslında zengin bir ülke. 250 milyar dolarlık döviz mevduatı, 300 milyar dolarlık 5 bin ton altın ve kasalarda ve yastık altında tutulan 100-150 milyarlık döviz var. Devlet, yastık altındaki bu yatırımı ekonomiye kazandırmak istiyor.
ESKİ SİSTEME DÖNÜLMELİ
Eskiden ev kiraları TÜFE+ÜFE bölü iki hatta artı 2-3 gibiydi. Kira getirisinin yıllık artışları en az enflasyonun artışı kadardı. Örgütlü kiracıların zorlaması sonucu yapılan düzenleme ile konut ve ticari işyerlerinin kira artışları Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) on iki aylık ortalaması baz alınarak belirleniyor. Şubat ayı için gayrimenkul fiyat artış oranı yüzde 22. Fakat kiracılar örgütlenerek oluşturdukları kamuoyu baskısı sonucu uygulanmakta olan düzeni bozdular aslında kendilerine zarar verdiler. Tüfe yüzde 48, ÜFE yüzde 93 artmış.
KİRA İÇİN EV ALINMIYOR
Kiracı parası olmadığı için veya varsa birikimlerini başka alanda değerlendirdikleri için gayrimenkule yatırım yapmış kişi buradan gelir elde eden yatırım yapmış kişilerin alanını kullanmaktalar. Artık kimse kiraya vermek için ev almıyor. Bir milyon liranın mevduat faizi ayda 15 bin lira. Yatırımcılar, ‘ÜFE’ye göre yüzde 71, TÜFE’ye göre yüzde 26 değer kaybı ile niye gayrimenkule yatırım yapayım?’ diyor. Bizim her projemizden kiraya vermek için yatırım amacı ile birden fazla konut alan müşterilerimiz bile artık konut almıyor.”
Yeni konutlarda satış azaldı
TÜİK tarafından açıklanan konut satış verilerinde durumun ortada olduğunu dile getiren Oya Armutçu, Türkiye’de senede 800 bin yeni konut gereksinimi olduğuna dikkat çekerken, birince el konut satışlarının azaldığını söyledi. Oya Armutçu, şunları kaydetti:
“Rakamlar birinci ve ikinci el konutların toplamı olarak veriliyor. 2017’de 660 bin yeni konut satılırken, bu rakam 2019’da 510 bin, 2021’de ise 460 binde kaldı. İkinci elde ise 2017’de 750 bin, 2019’da 865 bin, 2021’de 1 milyon 31 bin adet satış gerçekleşti. Bu artan ikinci el satış adetleri kira geliri elde etmek için konut alanların konutlarını sattıklarının önemli göstergesidir. Kendi oturmak için kiracılı konutu alan çok kısa sürede kiracıyı çıkartabilmektedir. Çıkan kiracı da yüksek bedellere başka yere kiraya geçmek zorundadır.Kiralık evlerde artık açıkartırma devri başladı. Suadiye, Erenköy gibi ev sıkıntısı çekilen semtlerde bir kiralık konut çıkınca, emlakçılar 8-10 kişi kaç kişi var ise tüm taliplerini çağırıp açıkartırma ile en yüksek fiyatı verene kiralamaya başladıklarını duyuyoruz. 7 bin lira ile başlayıp en yüksek kirayı verende konut kalıyor. Eğer bu böyle devam ederse seneye kimse kiralayacak ev bulamaz. Kiralık konut krizi çıkar. Bu arz talep meselesi. Kiralık konut arzı olmaz ise kiralar füze gibi çıkar.”
Vatandaşların teşvik edilmesi gerektiğinin altını çizen Oya Armutçu, Türkiye genelinde konut sahibi olma oranının yüzde 61’den yüzde 57’ye gerilediğine vurgu yaptı. Armutçu, bu oranın Avrupa’da yüzde 65’lerde olduğunu belirtti. Armutçu, “Bu rakamların normal düzeylere gelmesi için yeni konut satışları teşvik edilmeli. İlk defa 150 metrekareye kadar konut alacak vatandaşlara uygun koşullar sağlanabilir. Alacakları evin KDV’si yüzde 18’den, yüzde 1’e çekilir. Yastık altındaki dövizi, altını, mevduatını getirerek, yüzde 35-40’ını ödemesi halinde kalanı da uygun şekilde kredilendirilmesi sağlanabilir. Yüzde 2 tapu harcı da indirilip, satıcı müteahhitten alınıp vatandaştan alınmaz. Böylece kiracı olan vatandaş konut edinir ve sorun çözüm yoluna girer.” açıklamasında bulundu.
