Pandemiyle beraber konut piyasasında azalan arz ve devamında yükselen enflasyonla beraber artan kira fiyatlarına bir de fırsatçı ev sahipleri eklenince özellikle büyük şehirlerde kira fiyatları 2-3 katına çıktı.
Son dönemde İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde kiralık konut bulmak artık oldukça zor olmaya başladı. İlanda olan kiralık evlerse adeta cep yakıyor. Öyle ki artık İstanbul’da 3-4 bin TL’nin altına kiralık daire bulmak imkansız… Tüm Türkiye’de de benzer durum söz konusu.
Ev sahipleri artık fiyatları günlük değiştirirken diğer bir yandan da eski kiracılarını çıkararak dairelerini yüksek fiyattan kiraya vermek isteyenler bin bir bahane ve hukuksuzca kiracılarını çıkarma derdine girdi.
“KİRA FİYATLARININ DURUMU VAHİM”
Kira fiyatlarında son durumu ve yüksek kiralara çözüm önerilerini Haber7 ile paylaşan İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, fiyatların geldiği seviyeyi ‘vahim’ olarak nitelendirirken “Kiraya çıkanlar ya işçi ya memur ya da öğrenci bu insanlar bu fiyatları ödeyemez” dedi.
“KİRA FİYATLARI TAVAN YAPMIŞ DURUMDA”
Tüm İstanbul’a baktığınızda hemen hemen tüm ilçe ve semtlerde fiyatlar tavan yaptı diyen Aşa “Kıtlık faktörü var. İnsanlar ev bulamıyor buldukları da çok yüksek fiyatlardan. Şu anda bizce fiyatları tavan yapmış vaziyette yani bunun daha yükseği olmaz çünkü özellikle kiralık evlere baktığınızda bunu talep eden insanlar ya işçi ya memur ya çalışan ya da öğrenci hali vakti çok iyi olan çok parası olan kişi gidip ev tutmuyor.
Neticede zaten parası olan bu insanlar gidip kendilerine ev alıyor. Kiracı profili öyle değil. Kiracı profiline baktığınız zaman böyle yüksek kiraları kaldıracak ekonomik güçte değiller. Bu sebepten talepte gittikçe azalıyor. Yüksek fiyatlı olanlara talep yok şuanda. Talep azalıyor talebin azalması demek fiyatların aslında bir miktar gevşemesi demek.” dedi.
“KİRALIK DAİRE ALTERNATİFLERİNİ ÇOĞALTMAK LAZIM”
Yüksek fiyatlarla beraber düşen talebin fiyatlar üzerinde etkisi olacağını belirten Aşa, “Basit bir semt de normal bir apartman katının 5 bin-6 bin, 10 bin TL olması şu anda oldukça vahim bir olay. Çünkü dediğimiz gibi bunu ödeyebilecek güçte ekonomik yapıda kiracı adayları çok fazla yok. Adam zaten 10 bin-15 bin kira ödeyeceğine gidip ev satın alıyor. Bu yüzden ben talebin azalacağını ve fiyatların gevşeyeceğini tahmin ediyorum.
Tabi bunun yanında kıtlık faktörü dediğimiz ev bulamama olayını da bir şekilde halletmek lazım. Bununda tek yolu seçeneği çoğaltmak. Alternatifi çoğaltmazsanız mevcut olana talep yoğunluğu bu şekilde devam ederse bir şey yapamazsınız. Bu böyle devam eder.” dedi.
YÜKSEK KİRAYA ÇÖZÜM: BOŞ DURAN OFİSLER
Yüksek kira fiyatlarına karşı çözüm önerisi de sunan Aşa, “Yaklaşık 5-6 aydan bu yana hep aynı şeyleri teklif ediyorum. Şimdi öğrenciler için kamuya ait olan ya da belediyelerin atıl kullanmadığı bina ya da tesisler geçici de olsa meskene dönüşebilir. Yani öğrenciler için acil çözüm bu çünkü elimizde mevcut bina ve tesisler var bunları kullanmak lazım.
Piyasa için teklifimiz şu oldu; Şu anda ofislerde yüzde 60 gibi boşluk var. Yani yüzde 60 İstanbul da ofisler boş. Talep görmüyor. Pandemi dolayısıyla çalışma koşulları değişti insanlar evlerinde çalışıyor. Onun için ofisler küçülmeye başladı. Bu da A-Plus dediğimiz lüks ofislere olan talebi oldukça azalttı. Bunlar boş şu anda alıcı bulamıyor bununla ilgili de teklifimiz yine bir uygulama ile ilgili değişiklikle bunların meskene dönüşmesi. Meskene dönüştüğü zaman alternatif çoğalıyor. Çoğaldıkça kıtlık faktörü dediğimiz olay ortadan kalkıyor ve talebe cevap verebilecek piyasa haline geliyor. Onların fiyatı yüksekmiş şuymuş buymuş o bir şekilde çözülür. Ama bu hareketi yapmak lazım.” şeklinde konuştu.
“EV SAHİPLERİNİN PSİKOLOJİNİ KIRMAK GEREKİYOR”
Bu adımın hem kıtlık faktörünü yok etmek için hem de ev sahiplerinin psikolojisini kırmak atılması gerektiğini vurgulayan Aşa , “Adam diyor ki bana muhtaçsınız başka yok ben ne dersem o olacak. Seçenek olduğu zaman bunun karşısında o zaman bu psikoloji kırılmış olur bak işte tamam sen vermezsen şöyle bir imkan doğdu gibi… Hem madden hem de manen psikolojik olarak seçeneği çoğaltmamız gerekiyor.
İnşaat piyasasının bir an evvel açılması lazım. Kentsel dönüşümün bir an hızlı bir şekilde devam etmesi lazım. Kentsel dönüşümde büyük sıkıntılar yaşanıyor. Bununla ilgilide çözüm ve önlem alındığı taktirde kentsel dönüşüm inşaat piyasasının açılması alternatif seçeneklerin de devreye girmesiyle bu sorun aşılır.” dedi.
İSTANBUL’DA EN UCUZ DAİRELER HANGİ İLÇEDE?
Emlak piyasasının topyekûn hareket ettiğini söyleyen Aşa, “Her semtin kendine göre özel bir fiyat tarifesi var. Emlak piyasası topyekûn hareket eden piyasa. Yani şu semt yatıyor bu semt ayak da bu semt çok ilgi gördü filan gibi bir şey olmaz. Çıkış başladığı zaman hepsinde çıkar. Yani tüm İstanbul için geçerli. Bütün İstanbul’da her semtin kendi fiyat kriterine göre talebi çok müşterisi çok ama ev yok. Örneğin, Suadiye de Bostancı da kiralık bir ev 10 bin 15 bin Gaziosmanpaşa da 3 bin 4 bin civarı. En uygun ev derseniz uygunluk gene kişinin sosyal yaşantısı ve bütçesiyle ilgili bir olay. En düşük fiyat nerede derseniz Arnavutköy Avrupa yakasında ilçe olan Gaziosmanpaşa’nın biraz kuzeyi Küçükçekmece’nin ve E 5’in kuzey kısımları, Esenyurt’un kuzeyi; Anadolu yakasında E 5 in D100 karayolunun kuzeyi gibi Maltepe’den sonra o bölgeler daha uygun. Ve bunlara toplu ulaşım imkan da var. Buralar Beşiktaş, Şişli’ye göre uygun.” açıklamasında bulundu.
EV SAHİPLERİNE UYARI: SUÇ İŞLERSİNİZ
Kiraları günlük yükselten ve kiracısından fahiş zam isteyen ev sahiplerini de uyaran Aşa “Bugün verilen ilanda 5 bin isterken yarın 7 bine çıktı ve bunu ilan etti. Bu tabi fahiş fiyat uygulaması. Nasıl ticaret bakanlığı yetkilileri gidip markette eski fiyata bakıp yeni fiyata sen bunu fahiş fiyata getirdin diye ceza uygulanıyorsa aynı şey bunun içinde geçerli. Bunun gibi tespitin şikayetçisi olması lazım. Konuşmaktan kimseye böyle bastıramaz ama normal piyasa koşullarını zorlayıp fırsatçılık yapmak tekelleşmeye gitmek veyahut fahiş fiyat uygulamak gibi şeyler aslında bakanlıkça takip edilene bilen ve işlem yapılabilen şeyler bunlar. Bir kişi bunu eğer ilan ile veya bir şekilde tespit edip de ticaret bakanlığına şikayette bulunursa tüketici ve rekabet koruma kurumu var bakanlıkta buna şikayette bulunduğu zaman bununla ilgili cezai işlemler yapılıyor.” dedi.
KİRA ZAMMI YASAL SINIRI AŞAMAZ
Kiracıların haklarını iyi araştırması gerektiğini söyleyen Aşa “Zam ayına tekabül eden yani kira kontratının yeniden yenileneceği aya tekabül eden TÜFE’nin 12 aylık ortalaması neyse bunun üssünde zam talep edemez mal sahibi. Nisan da yüzde 29.90 gibi bir şey çıkmıştı yaklaşık yüzde 30 çıkmıştı. Bunun üzerinde zam talep edemez. 5 yılı geçmedikçe bunun dışında kira artışı talep edemez. 5 yılı geçer ise bir tespit davası kira tespit davası açıp mahkemenin biçeceği fiyat üzerinden o hakkı elde edebilir. 10.yılın sonunda herhangi bir sebep göstermeksizin tahliyede bulunabilir ama 10 yıldan önce mal sahibinin tahliye talebi bulunması için mutlaka haklı bir sebep olması lazım. Bana lazım, kendim geleceğim, kızım gelecek gibi mutlaka haklı bir sebepten dolayı tahliye davası açabilir. Ama bunun dışında sen benim kiramı yükseltmiyorsun istediğim bedeli vermiyorsun seni tahliye edeceğim diyemez böyle bir şey yok. Vatandaşın hakkı o aya tekabül eden tüfe ortalaması 12 aylık neyse açıklanıyor ve bunun dışında zam yapmasına lüzum yok. Bunu isteyen mal sahibi suç işler.” uyarısında bulundu.
