Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Green Park Otel’de düzenlenen, “Kentsel Dönüşümde Yeni Dönem Tanıtım Toplantısı”nda Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi’ni açıkladı.
Kentsel dönüşümün ülkenin terör kadar önemli bir konu olduğunu belirten Kurum, bu konuda bugüne kadar çok büyük projelerin hayata geçirildiğini ancak Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile projelerin daha hızlı gerçekleştireceğini ifade etti.
2013 yılında çıkan yasa çerçevesinde sahada yaptıkları incelemelerde, gördükleri hataların bugün artık yapılmaması gerektiği düşüncesiyle yeni bir düzenlemeye gittiklerini anlatan Kurum, kentsel dönüşümde, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ruhuna uygun, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı manifesto ve bakanlığın 2023 hedefleri çerçevesinde de artık kentsel dönüşüme yeni bir vizyon ve hız kazandırılması gerektiğini vurguladı.
Kurum, buna ilişkin Bakanlık olarak yol haritası ve strateji belgesi hazırladıklarını da bildirdi.
Ülkedeki şehirleri çok daha düzenli, sağlıklı ve geleceğe emin adımlarla yürür hale getirmek zorunda olduklarına işaret eden Kurum, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla 2012’de tüm Türkiye’de kentsel dönüşüm seferberliğine ve o günden itibaren kentsel dönüşümde birçok projeye başladıklarını anlattı.
Kurum, kentsel dönüşümün sürdürülebilir, enerji verimliliği yüksek ve çevre duyarlı yerleşimler oluşturmaya yönelik de büyük bir hamle olduğunu gördüklerine değindi.
Sadece eski ve kaçak evlerin, afet riski taşıyan binaları yenilemenin değil, bunların yanında konfora ve sağlamlığa sahip yapıları üretmenin, şehirleri inşa etmenin önemine vurgu yapan Kurum, “Bu anlamda Türkiye’yi güvensiz ve kaçak yapılardan, afet riski taşıyan yapılardan kurtarmak ana hedefimizdir. Bu bakımdan kentsel dönüşüm kaçınılmazdır, uzun soluklu zor bir süreçtir.” diye konuştu.
Bakan Kurum, Antalya’da gerçekleştirilen “2023’e Doğru Türkiye’de Çevre ve Şehirciliğin Geleceği İstişare” toplantısında iki gün boyunca şehirlerin geleceğini masaya yatırdıklarını anımsattı.
“6,7 milyon konutu 20 yılda dönüştürmüş olacağız”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın beyan ettiği AK Parti’nin seçim manifestonun 11 maddesinden 8’inin çevre ve şehirciliği ilgilendirdiğini hatırlatan Murat Kurum, maddeler içerisinde ülke için en önemlisi projenin kentsel dönüşüm olduğunu kaydetti.
Kurum, kentsel dönüşüm çalışmalarını, tarihi kent merkezlerinin yenilenmesi ve deprem riski taşıyan alanlarının dönüştürülmesi olarak iki kısma ayırdıklarını anlattı.
Şu ana kadar 37 ilde 65 ziyarette bulundukları bilgisini veren Kurum, şöyle devam etti:
“Yıllık en az 300 bin konut dönüştürme hedefi koyduk, bunun 30 bin konutunu yani yaklaşık yüzde 10’unu Bakanlığımız eliyle yürüteceğiz. Sahadaki uygulamaları, vatandaşla olan görüşmeleri, vatandaşın rızası çerçevesinde projeleri hep birlikte yürüteceğiz.
Yaptığımız bu konutlar medeniyetimizin bize tarif ettiği, cami merkezli etrafında millet bahçesi olan sosyal donatıların olduğu ve bahçelerin, camilerin etrafında şehirleşmenin olduğu az katlı bizim kültürümüzü yansıtan projeler olacak. Yaptığımız işlerin arkasına geçip baktığımızda ‘artık bu oldu, iyiki dönüştürdük diyeceğimiz’ işler olması bizim için çok önem arz ediyor. Yıllık 300 bin konut dönüştürme hedefinde, dönüştürülmesi gereken 6,7 milyon konutu da 20 yıl içerisinde dönüştürmüş olacağız.”
“Belediyelerimize, özel sektörümüze çağrıda bulunuyorum”
Bakanlık olarak kentsel dönüşümü paydaşlarla yürüttüklerini belirten Kurum, ağırlıklı olarak belediyeler ve özel sektör eliyle ilerlediğini vurguladı.
Bakan Kurum, “Yıllık 300 bin konutun 30 binini Bakanlık olarak dönüştüreceğiz. Kalan 270 bin konut için de belediyelere, özel sektörümüze çağrıda bulunuyorum; Emlak Bankasının da bu sürece dahil olmasıyla kentsel dönüşümde hem özel sektörümüze hem belediyelerimize gerekli finans desteğini sağlayacağız. Kentsel dönüşümde 53 ilde 238 riskli alanda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Dönüşüm kapsamına aldığımız bağımsız birim sayımız 664 bin. Ülke genelinde 597 bin konutumuzu da yeniliyoruz.” diye konuştu.
‘Dönüşüme dair her türlü sorunun bir an önce aşılması gerekiyor’
Kentsel dönüşüm projeleri kapsamında kira yardımı, proje ve faiz desteği olarak bugüne kadar 9 milyar 407 milyon lira kaynak kullandıklarını belirten Kurum, dönüşüme dair her türlü sorunun bir an önce aşılması gerektiğini dile getirdi.
Kurum, dönüşümle ilgili iyileştirme yapmak, daha sağlıklı bir süreç yaşanmasını sağlamak ve uygulamalardaki sorunları çözmek amacıyla yeni bir yaklaşıma ihtiyaç duyduklarını vurguladı.
Kentsel dönüşümde yeni dönemi 7 temel hedef üzerine inşa ettiklerini aktaran Kurum, hedefleri şu şekilde sıraladı:
“Birincisi, afet risklerinin etkin bir şekilde bertaraf edilmesi, vatandaşların can ve mal güvenliğinin kesin olarak sağlanması. İkincisi, yapıları dönüştürmenin yanında çevresel, tarihi ve kültürel değerlerimizin korunması ve yaşatılması. Üçüncüsü, ülke çapında sürdürülebilir kentsel dönüşümün belirlenmesi. Dördüncüsü, yerinde dönüşümün, yatay mimarinin ve mahalle kültürünün esas alınması. Beşincisi, sosyal ve teknik altyapı yetersizliklerinin giderilmesi, altıncısı, engelli dostu şehirlerin hayata geçirilmesi, yedincisi, yapılaşma sonrası oluşacak değer artışının adil ve dengeli olarak paylaştırılmasıdır.
Özetle kentsel dönüşümde hızın, etkinliğin, katılımcılık ve sürdürülebilirliğin sağlanmasıdır. Açıklayacağımız Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi’nin temel gayesi, kentsel dönüşümün şehre dair alınan üst ölçekli tüm kararlarla uyumlu olması, parsel veya bina bazlı değil, ilçe ve il bazında yapılmasını, şehri parçalarına ayırarak değil bir bütün olarak değerlendirilmesini sağlamak var.”
“Her kente özgü, kentsel dönüşüm anayasası geliyor”
Bakan Kurum, her kente özgü, kentsel dönüşüm anayasasını getirdiklerine değinerek, “Bundan böyle her belediyemiz kendi ilçesine veya iline dair Kentsel Dönüşüm Strateji Belgesi hazırlayacak ve bakanlığımızın onayına sunacak. Bu sayede şehirlerimiz, ‘kentine özgü bir dönüşüm anayasasının sahibi olacak. Kentsel dönüşümü, hazırladıkları bu belgeye göre yapacaklar. Yani ilimize kentsel dönüşümle ilgili bir harita hazırlayacaklar, bu haritalar üst ölçekli planlara, mekansal stratejik plana uygun olacak.” ifadesini kullandı.
Kentsel dönüşüm strateji belgesine göre, dönüşüm alanlarının, kentin bir bölümünde değil bütününe yönelik yapılan analizler neticesinde belirleneceğini aktaran Kurum, dönüşüm alanlarının risk durumu, halkın beklentisi, finansal analizler, konut ve işyeri ihtiyacı ile çevresel etkiler göz önünde bulundurularak öncelik sırasına konulacağını söyledi.
“Bundan böyle sadece ihtiyaç kadar konut üretilecek”
Bundan önce gerçekleştirilen bina ve parsel bazlı uygulamaların yerini, teknik ve sosyal altyapı ihtiyacını gideren, okulları, ibadethaneleri, yeşil alanları, geniş yolları ile planlanmış, üst ölçekli plan kararları ile uyumlu alan bazlı dönüşüm olacağına işaret eden Kurum, şöyle devam etti:
“Yeni dönemde katılımcılık en önemli gündemimiz, sürece halkın tam katılımı sağlayacağız ve hak sahiplerinin ihtiyaçları doğrultusunda hareket edeceğiz. Bu sayede hem ekonomik hem de ihtiyaca dair arz talep dengesi sağlanacak. Bundan böyle sadece ihtiyaç kadar konut üretilecek. Kaynaklarımızın en verimli ve en etkin kullanımını sağlayacağız, israf ve kayıpları önleyeceğiz.”
“Ülkemizde artık hiçbir inşaat yarım kalmayacak”
Sadece vatandaşlara dair değil, yatırımcılara ve belediyelere dair çok önemli değişikliklere ve yeni düzenlemelere gidildiğine dikkati çeken Kurum, şu değerlendirmede bulundu:
“Yatırımcılarımıza dair en temel hareket noktamız şudur; bundan böyle belli kriterleri sağlayan müteahhitler, kentsel dönüşüm uygulamaları yapabilecek. Ülkemizde artık hiçbir inşaat yarım kalmayacak, vatandaşlarımız en kısa sürede sıcak yuvalarına ve işyerlerine kavuşacak. Bu anlamda teminat sistemi devreye geçti.
Bakanlığın belirlediği şartlarda bundan sonraki kentsel dönüşüm uygulamalarında, teminat veya tamamlama sigortası yüklenicilerimiz yaptırmak zorundalar. Kentsel dönüşümde bu şartlara uyabilen firmalarımız bu dönüşümleri gerçekleştirecekler. En önemlisi de kentsel dönüşüm uygulamalarından dolayı hiçbir vatandaşımız mağdur olmayacak.”
Kurum, yaptıkları düzenlemeler çerçevesinde sadece teknik ve finansal yeterliliği sağlayan yatırımcıların kentsel dönüşüm uygulamalarında projeleri yürütebileceklerine işaret ederek, “Vatandaşlarımızın haklarını güvence altına almak için yatırımcılarımız yapım bedelinin yüzde 10’unu teminat veya tamamlama sigortası yapmak suretiyle Bakanlığımız projelerinde veya belediyelerde bu teminatı getirmek zorundalar. Olası süreç içerisindeki sıkıntılarda da bu teminatla gelir kaydedilecek ve vatandaşımızın mağduriyetinin engellenmesi suretiyle inşaatın tamamlanmasına destek sağlayacaklar.” diye konuştu.
“İnşaat faaliyetleri vaat edildiği tarihte bitirilecek”
Kurum, İİBAN’ın kentsel dönüşümde çok daha aktif hale geleceğini vurgulayarak, “Yerel yönetimlerimiz, İLBANK’tan kredibilitesi olduğuna dair onay belgesi getirmesi durumunda, kentsel dönüşüm uygulamaları için düşük faizli kredi kullanabilecekler. Bunlar için herhangi bir teminat göstermelerine gerek yok.” dedi.
